Trường phái trừu tượng là gì? Những điều cơ bản cần biết
Nói về nghệ thuật hội họa theo trường phái trừu tượng, người ta thường nhắc đến những bức họa của cảm xúc, tâm hồn mà không đơn thuần chỉ là sự mô phỏng thế giới tự nhiên.
Trong bài viết dưới đây, hãy cùng Thế Giới Hội Họa tìm hiểu chi tiết hơn về trường phái hội họa trừu tượng này nhé!
Trường phái trừu tượng là gì?
Trong suốt những năm đầu của thế kỷ 20, trường phái trừu tượng đã trở thành một trào lưu thống trị thế giới. Trường phái này đã đi ngược lại hoàn toàn với quan niệm truyền thống rằng: nghệ thuật là sự mô phỏng thế giới tự nhiên. Chính điều này đã giải thích vì sao những tác phẩm thuộc trường phái trừu tượng đều không thể tìm ra bất kỳ một đối tượng hay vật thể nào có thể thấy được ở thế giới bên ngoài.
Với tranh trường phái trừu tượng, nội dung bức tranh sẽ được thể hiện một cách tự do, phóng khoáng theo cảm nhận và tư duy riêng của mỗi họa sĩ bằng sự kết hợp độc đáo của nhiều hình khối, đường nét, màu sắc.
Có thể nói, nghệ thuật lúc này đã chuyển từ dạng mô phỏng sang một dạng cảm xúc thuần khiết. Trào lưu nghệ thuật này cũng chính là tiếng nói của những cá tính rất riêng biệt, thuộc về thế giới tiềm thức muôn màu. Qua đó, người họa sĩ trừu tượng sẽ được thỏa sức sáng tạo những lối vẽ rất tự do, cho phép họ có sự nhạy cảm sâu sắc với sự bất tỉnh của mình để thể hiện bản thân.
Nguồn gốc của tranh trường phái trừu tượng
Phải công nhận một điều rằng, chẳng có gì là tự nhiên cả. Do đó, nghệ thuật nếu muốn vượt ra khỏi thực tế thì cũng phải trải qua từng bước một.
Trường phái của thế kỷ 19 bao gồm Dã thú và Ấn tượng, sử dụng những nét cọ, màu sắc tự do. Tiếp theo đó là bước đệm để có trường phái trừu tượng. Do đó, có thể nói, hai trường phái này đóng góp không nhỏ trong việc tạo nên trường phái hội họa trừu tượng. Bởi, thông qua hai trường phái này, lần đầu tiên hình ảnh của một thế giới “thực” không còn đơn thuần được sao chép, mô phỏng mà đã được lọc qua lăng kính của người nghệ sĩ với nhiều góc nhìn đa chiều, tháo rời và sắp xếp lại theo một trật tự mới.
Khoa học phát triển có ảnh hưởng đến tư duy nghệ thuật?
Có thể nói, những bước phát triển trong khoa học cũng ảnh hưởng một phần nào đó đến tư duy nghệ thuật đương thời. Như thuyết tương đối và vật lý lượng tử chẳng hạn. Chúng khơi dậy những nghi vấn về thế giới mà đã sống và từ đó, nghệ thuật trừu tượng xuất hiện như một sự khẳng định lại cho tư tưởng ấy.
Tuy nhiên, suy cho cùng, con người cũng chỉ có thể nhận biết, định hình thế giới thông qua năm giác quan và bộ não của mình. Tất nhiên, những khả năng ấy chỉ có giới hạn cho phép. Bởi, không thể thấy, ngửi, nghe, sờ, nếm, nghiễm nhiên những sự vật đó được coi là không tồn tại. Chưa kể đến, khả năng xử lý thông tin trong não bộ của mỗi người là không giống nhau. Vì vậy, thế giới thực dường như không giống nhau và càng không giống với thế giới vốn có của nó.
Hay khi tìm hiểu về một con người, chỉ dựa vào những bộ máy nhận biết để cho phép, xử lý, dựa trên kiến thức và kinh nghiệm có hạn. Nếu tìm hiểu theo “thực tế” thì chỉ khám phá và nhận định được một vài loại người. Vậy thì tại sao không tự giải thoát ra khỏi khao khát tìm kiếm một thế giới khách quan 100%? Thay vào đó, hãy chấp nhận và khai thác một thế giới ẩn sâu bên trong, kết nối với chính bản thân và cũng là kết nối với xung quanh. Từ đó, nghệ thuật trừu tượng đã ra đời, cho phép con người nhìn thấy trong tâm trí mình thứ mà họ không thể thấy được bằng mắt thường.
Wassily Kandinsky - Người đánh dấu sự ra đời của trường phái trừu tượng
Wassily Kandinsky là người sáng tạo ra trường phái hội họa trừu tượng, cũng chính là đại diện của xu hướng này trong giai đoạn trước Thế chiến thứ 2.
Bức tranh trừu tượng đầu tiên được ông hoàn thành vào năm 1910 - đánh dấu sự ra đời của tranh trường phái trừu tượng.
Tiếp theo sau đó, có thể kể đến những cái tên tiên phong trong trào lưu trường phái trừu tượng này đó là Kasimir Malevitch, Hans Hartung, Piet Mondrian, Franz Kline, Robert Motherwell, Auguste Herbin, Jackson Pollock, Frantisek Kupka.
Tìm hiểu xu hướng tồn tại song song trong trường phái trừu tượng
Tranh trường phái trừu tượng tồn tại song song 2 thể loại gồm: tranh trừu tượng tuần lộc và tranh trừu tượng trữ tình.
Tranh trừu tượng tuần lộc
Tranh trừu tượng tuần lộc là một trong những hình thức nghệ thuật trừu tượng dựa trên việc sử dụng các hình dạng hình học, màu sắc, nhằm truyền đạt cảm xúc một cách trực tiếp nhất. Mặc dù thể loại này khá phổ biến với các nghệ sĩ tiên phong vào đầu thế kỷ 20, nhưng những hình dạng hình học tương tự đã được sử dụng trong nghệ thuật và trang trí từ thời cổ đại.
Mang tinh thần trừu tượng hình học, những năm đầu của thế kỷ 20 đã có nhiều phong trào nổi lên như chủ nghĩa xây dựng (constructivism), chủ nghĩa tia sáng (rayonism), chủ nghĩa tối thượng (suprematism), De Stijl.
Nhìn vào tác phẩm này chắc chắn mọi người sẽ thốt lên rằng “Tôi cũng có thể dễ dàng vẽ được một hình vuông”. Nhưng hình vuông này thực sự không đơn giản như vậy, và để tạo được một tác phẩm như thế, người họa sỹ bắt buộc phải có kiến thức thấu đáo về màu sắc, tỷ lệ và thành phần hình ảnh. Trong bức tranh này bạn có thể thấy “hình vuông không thực sự vuông, không có cạnh nào song song với các cạnh của khung”. Thêm nữa, nó không thật sự có màu đen, bởi Malevitch sử dụng cho bức tranh một hỗn hợp của sơn không chứa màu đen.
Bức tranh này được cho rằng đã được Malevitch tạo ra theo cách tình cờ. Theo đó, ngay trước một cuộc triển lãm lớn của các họa sĩ trường phái vị lai, Malevitch và các cộng sự của ông phải tạo ra những tác phẩm để trưng bày, nhưng Malevich không thích những gì ông đã vẽ và phủ nó bằng sơn màu đen, từ đó đã tạo nên hình vuông huyền thoại. Nhưng họa sĩ Malevitch đã khẳng định rằng bức tranh này mang một trạng thái tâm linh thần bí dưới ảnh hưởng của “ý thức vũ trụ”, tác phẩm là sự giải phóng của cái gọi là “không có”, đó là một sự tự do thuần khiết. Do đó, ông đặc biệt dành cho nó vị trí đẹp nhất trong phòng triển lãm.
Tranh trừu tượng trữ tình
Không giống với tranh trừu tượng tuần lộc, tranh trừu tượng trữ tình biểu hiện thế giới “thấy” và sử dụng cả những hình khối rõ ràng. Với tranh trừu tượng trữ tình, mỗi nghệ sĩ sẽ tự tạo ra cho mình một ngôn ngữ riêng. Do đó, việc thể hiện tính cách, cảm xúc của người nghệ sĩ sẽ không bị bó buộc vào bất kỳ một quy tắc hay lý thuyết nào. Cũng chính vì vậy mà các tác phẩm tranh trừu tượng trữ tình thường mang đến cảm giác tự do và “phiêu” hơn.
Bức tranh trừu tượng này được vẽ theo phong cách drip painting. Tức là sử dụng các ô chứa màu vẽ để dội lên bức tranh được đặt thẳng đứng. Phương pháp này rất độc đáo, nó đã phá vỡ tất cả những quy ước về mỹ thuật, khuyến khích sự sáng tạo và biểu hiện ít ranh giới hơn.
➤ Xem thêm: Các trường phái mỹ thuật hiện đại
Trường phái hội họa trừu tượng là trào lưu nghệ thuật độc đáo, đi ngược lại với những quan niệm nghệ thuật truyền thống. Đây là loại hình nghệ thuật phi vật thể, đối tượng được thể hiện trong tranh không thể tìm thấy ngoài đời thực. Hy vọng rằng những thông tin trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về trường phái hội họa đặc sắc này.
